इतिहासाच्या भूमीवर वर्तमानाची लढाई, ज्यात 'बटेंगे तो  कटेंगे' अशा घोषणांचे भवितव्य ठरणार आहे.

संभाजी नगर : महाराष्ट्रातील औरंगाबाद हा जिल्हा आहे जिथे अजिंठा आणि एलोरा लेणी आहेत आणि देवगिरी किल्ला देखील आहे. मुहम्मद बिन तुघलकने देवगिरी किल्ल्याला आपले केंद्र बनवण्यासाठी राजधानी दिल्लीहून दौलताबादला हलवण्याचा निर्णय घेतला होता. तुघलक हे करू शकला नाही, पण आज हा जिल्हा संपूर्ण मराठवाड्याची राजकीय राजधानी म्हणून ओळखला जातो. जिल्ह्याचे नाव बदलून छत्रपती संभाजीनगर करण्यात आले असले तरी विधानसभा मतदारसंघांच्या नावांमध्ये औरंगाबाद हे नाव जोडले जात आहे. निवडणुकीच्या राजकारणातही मत मिळवण्यासाठी इतिहासातील कथांचा वापर केला जातो. छत्रपती शिवरायांच्या सुपुत्राच्या नावावर असलेल्या जिल्ह्याच्या आणि शहराच्या नावाचा इतिहास सध्याच्या ट्रेंडला कुठे नेईल हे पाहायचे आहे.

हा जिल्हा गेल्या काही निवडणुकांपासून शिवसेनेचा बालेकिल्ला राहिला आहे. शिवसेना तुटल्यावर अनेक आमदार एकनाथ शिंदेंच्या बाजूने आले. संपूर्ण जिल्ह्यात पाहिले तर शिवसेना शिंदे विरुद्ध शिवसेना यूबीटी अशी लढत मध्यंतरी आहे. शहरातील दोन जागांवर भाजपचे आमदार आहेत, तर असदुद्दीन ओवेसी यांची एआयएमआयएमही एका जागेवर जोरदार दावा करत आहे. जिल्ह्यात औरंगाबाद पूर्व, औरंगाबाद मध्य, औरंगाबाद पश्चिम, गंगापूर, फुलंबारी, वैजापूर, कन्नड, पैठण आणि सिलाद अशा एकूण नऊ जागा आहेत.

पक्षांमध्ये फूट पडली की, लढवय्येही बाजू बदलतात.

गेल्या निवडणुकीत शिवसेनेतून विजयी झालेल्या सहा आमदारांपैकी पाच आमदार शिंदे गटात दाखल झाले, तर कन्नडचे आमदार उदयसिंह राजपूत हे उद्धव छावणीतच राहिले. आता शिंदे गटाने भाजपशी युती केल्याने भाजपच्या काही कार्यकर्त्यांनीही बाजू बदलली. यावेळी औरंगाबाद पश्चिम, वैजापूर आणि सिल्लोड येथील भाजप कार्यकर्ते शिवसेनेच्या उद्धव कॅम्पशी हातमिळवणी करत आहेत.

जालन्यातून भाजपच्या खासदार असलेल्या रावसाहेब दानवे यांच्या कन्या संजना जाधव या कन्नडमधून शिवसेनेच्या उमेदवार आहेत. त्यांचा सामना उद्धव गटाचे आमदार उदयसिंह राजपूत यांच्याशीच नाही तर अपक्ष म्हणून निवडणूक लढवणारे त्यांचे पती हर्षवर्धन जाधव यांच्याशीही त्यांचा सामना आहे. हर्षवर्धन हे दोनदा आमदार झाले आहेत. त्यांचे आई आणि वडील दोघेही आमदार राहिले आहेत.

कोणी कोणाला आणि का सोडले हे जनतेला कसे सांगायचे यावर शिवसेनेचे दोन्ही गट ठाम आहेत. बाळासाहेब ठाकरे यांच्या विचारधारेशी तडजोड करणाऱ्यांना जनता आता मतदान करणार नाही, असे शिंदे गटाचे कार्यकर्ता सचिन सांगतो. त्याचवेळी सत्तेसाठी पक्ष फोडणाऱ्यांकडून मतदार बदला घेतील, असा विश्वास उद्धव ठाकरे यांचे समर्थक गणेश यांनी व्यक्त केला. गेल्या निवडणुकीप्रमाणे फुलंबरी, औरंगाबाद पूर्व आणि गंगापूरमधून भाजप निवडणूक लढवत आहे. शिवसेनेच्या उद्धव गटात पैठण, मध्य, पश्चिम, वैजापूर, कन्नड, सिलौडमधून लढत आहे.

नाव बदलणे हा मोठा प्रश्न आहे

छत्रपती संभाजी नगर जिल्ह्याच्या अर्थात औरंगाबादच्या निवडणुकीच्या रणसंग्रामाचा पहिला नारा इतिहासाशी निगडित असल्याचे दिसते. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी जेव्हा प्रचंड सभेला संबोधित करतात तेव्हा ते छत्रपती शिवाजी राव आणि संभाजी राव यांना अभिवादन करून सुरुवात करतात आणि महायुतीच्या शिंदे सरकारचे अभिनंदन करतात. वास्तविक या सरकारनेच जिल्ह्याचे नाव बदलून छत्रपती संभाजी नगर केले. महाविकास आघाडीचे लोक औरंगजेबाची स्तुती करणारे लोक असल्याचे पंतप्रधान म्हणाले. उद्धव ठाकरेंनी सभा घेतली तेव्हा संभाजीनगरचे नाव देण्याचा प्रस्ताव त्यांच्या सरकारमध्येच आला होता, असे ते म्हणाले. विशेष म्हणजे शिवसेनेचे दोन्ही गट बाळासाहेब ठाकरे यांच्या वारशावर बोलत आहेत.

नाव बदलण्याचा मुद्दा सर्वप्रथम बाळासाहेब ठाकरे यांनी उपस्थित केला होता, तो एकनाथ शिंदे सरकारने पूर्ण केल्याचे शिंदे गटाचे म्हणणे आहे. बाळासाहेब ठाकरेंच्या स्वप्नाविषयीही पंतप्रधान मोदी आपल्या भाषणात बोलतात. एकेकाळी येथील मराठवाड सांस्कृतिक मंडळाच्या मैदानात बाळासाहेबांच्या मेळाव्यानंतर संपूर्ण निवडणुकीचे वातावरण बदलून जायचे, असे म्हणतात. यावेळी उद्धव ठाकरेंनी आपले राजकीय मैदान वाचवण्यासाठी याच मैदानातून सभा घेतली आहे.

ओवेसींचा प्रभाव

शहरी भागात मुस्लिमांची लक्षणीय संख्या असल्याने AIMIM ने औरंगाबाद पूर्व आणि मध्य भागात आपले उमेदवार उभे केले आहेत. माजी खासदार इम्तियाज अली पूर्वेतून, तर नासिर सिद्दीकी केंद्रातून निवडणूक लढवत आहेत. या भागांवर आपली मजबूत पकड कायम ठेवण्यासाठी ओवेसी यांनी येथे यात्राही काढली आहे. अशा स्थितीत महाविकास आघाडीसमोर विघटन रोखण्याचे आव्हान आहे. एकीकडे मतांच्या विभाजनामुळे ओवेसींच्या पक्षाचे इतर राज्यातही नुकसान झाल्याचा अपप्रचार केला जात आहे, तर दुसरीकडे ओवेसी समर्थक केवळ त्यांच्या बालेकिल्ल्यातच निवडणूक लढवत आहेत, इतर जागांवर नाही. उमेदवार उभे केले नाहीत.

 या लढतीत महायुतीचे समर्थक स्वत:साठी सोपा मार्ग शोधत आहेत. मात्र, शिवसेना शिंदे आणि शिवसेना यूबीटीने दोन्ही जागांवर हिंदू उमेदवार उभे केले आहेत. अशा स्थितीत मतांचे वाटप दोन्ही बाजूंनी होऊ शकते, असे मानले जात आहे. जनरल स्टोअर चालवणारे शहजाद सांगतात की, मतदार आता शेवटच्या क्षणापर्यंत पाहतो आणि मग निर्णय घेतो.